Obecnie rolnicy na terenie Polski, ale również całej Europy borykają się z szeregiem problemów, które niekorzystnie wpływają na sytuację ekonomiczną i gospodarczą obszarów wiejskich.
Coraz bardziej odczuwalna staję się dla rolników presja wywierana przez czynniki klimatyczne Niedobory w zasobach wód gruntowych w okresie sadzenia roślin, nadmierne temperatury przez długi okres czasu (2023 rok charakteryzował się jednymi z najwyższych temperatur w historii meteorologii), duża zmienność pogody w okresie wegetacyjnym (późna wiosna, wczesna jesień) oraz ekstremalne zjawiska pogodowe (np. grad )zagrażają zarówno uprawom intensywnym jak ekstensywnym ograniczając produkcję i dochody rolników.

Trwający na granicach UE konflikt zbrojny nadal trwa i niewiadomo jak długo jeszcze będzie wywoływał zakłócenia na rynku. Tanie płody rolne spoza UE sprowadzane w znacznych ilościach zalewają nasz kraj powodując coraz większe straty gospodarcze rolników. Sam tranzyt ukraińskich zbóż powoduje dużo niepokoi rynkowych i mimo starań rządowych nie gwarantuje, iż z polskiego rynku znikną ukraińskie zboża, pasze i inne płody rolne z ceną których polski rolnik nie ma szans konkurować.

Sytuacje dodatkowo pogarsza europejski kryzys inflacyjny w Europie. Poziom inflacji w 2022 roku osiągnął historycznie wysoki poziom. Mimo powolnego spadku inflacji cały czas koszty produkcji znacznie przewyższają wzrost poziomu cen produktów rolnych.

W związku z zaistniałą sytuacją domagamy się:

  1. Zastosowania na rok 2024 odstępstwa od norm GAEC 7 oraz GAEC 8 na zasadach derogacji z roku 2023. W dobie kryzysu gospodarczego oraz zagrożenia bezpieczeństwa żywnościowego kraju potrzebna jest większa elastyczność w zasadach warunkowości, zwłaszcza iż cele środowiskowe mogą być osiągnięte poprzez efektywne wykorzystanie zasobów oraz dążenie do zrównoważonej produkcji a nie przez wyłączanie gruntów rolnych z produkcji.
  2. Wprowadzenie przejrzystych, jednoznacznych oraz trwałych przepisów dotyczących systemów wsparcia bezpośredniego na 2024 rok, w tym przepisów prawa dotyczących szczegółowych zasad realizacji ekoschematów- tak by były one znane i niezmienialne w roku składania wniosków obszarowych. Zarówno chaos prawny jak i informacyjny wpłyną na to,iż z dodatkowych płatności za korzystanie z praktyk korzystnych dla środowiska i klimatu skorzystało jedynie 37 % rolników. Sytuacja totalnego zamętu informacyjnego w 2023 roku nie może się więcej powtórzyć.
  3. Rolnicy muszą znać zasady przyznawania dopłat na dany sezon wegetacyjny co najmniej z rocznym wyprzedzeniem tak aby móc skutecznie kalkulować wynik finansowy prowadzonych upraw. Dotyczy to również innych elementów Wspólnej Polityki Rolnej takich jak wsparcie krajowe oraz dedykowane wsparcie celowe w rolnictwie. Płatności rolnicze są jedynymi subwencjami współfinansowanymi z budżetu UE, gdzie zasady przyznawania płatności kluczowe dla ich weryfikacji zmieniają się w trakcie naboru a nawet po jego zakończeniu- jest to dyskryminujące dla całej branży rolniczej i niedopuszczalne z punktu widzenia prawa Polskiego i Unijnego.
  4. Jak najszybsze określenie stawek dopłat ekochematowych, oraz podjęcie wszelkich
    dostępnych mechanizmów prawnych by stawki te były zbliżone do przedstawianych rolnikom przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na początku 2023 roku. Wnioskujemy również o likwidację wszelkich problemów technicznych związanych z funkcjonowaniem systemów teleinformatycznych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Kolejny raz problemy techniczne ARiMR wpływają na opóźnienie dopłat dla rolników.
  5. Pozostawienie największego Terminala Zbożowego w rękach Polskich producentów. Nie, wyrażamy zgody na wydzierżawianie portów innym Państwom w sytuacji gdzie dostęp do portów dla Polskich rolników i handlowców jest ograniczany.
  6. Wdrożenie krajowego systemu walki z niekorzystnymi skutkami wystąpienia suszy rolniczej, jak również wdrożenie klarownego i sprawiedliwego systemu wyliczania strat suszowych w rolnictwie opartego również o pracę lokalnych komisji szacujących straty. Wciąż w Polsce istnieje wiele obszarów, dla których niemożliwa jest analiza bilansu wodnego ze względu na brak stacji pomiarowych – co stawia w znacznie gorszym położeniu rolników z tych obszarów.
  7. Kontynuowanie polityki związanej z kontrolą ilości i jakości płodów rolnych przywożonych do Polski, tak by polskich i europejskich rynków nie zalewały tanie płody rolne z rynków wschodnich, zwłaszcza które zawierają substancje niebezpieczne i zakazane do stosowania w produkcji w Polsce. Stworzenie korytarzy tranzytowych By wyeliminować pozostawianie zboża u polskich odbiorców, należy przede wszystkim zacieśnić system kontroli i monitoringu transportów przez R. P. Działania w tym zakresie proponowane przez rolników to:
    • kaucje na granicy polsko-ukraińskiej w kwotach po kilkaset złotych za 1 tonę
    • instalacje GPRS w pojazdach, montowane na granicy przy wjazdach na obszar R.P. oraz demontowane przy powrotach na granicę polsko-ukraińską z zabezpieczeniem długiego czasu pracy
    • potwierdzenie rozładunku zboża u odbiorcy poza granicami R. P. tz. kontrola krzyżowa z odbiorcą wskazanym na dokumentach przewozowych, poprzez jego oświadczenie droga elektroniczną, że potwierdza rozładunek zboża w swoich magazynach
  8. Wdrażanie środków pomocowych dla sektora hodowli zwierząt inwentarskich w celu dobro stanowych dostosowania do zmieniających się warunków oraz możliwość kontynuowania produkcji w sytuacjach dużych wahań rynkowych.
  9. Wsparcie lokalnych podmiotów skupujących płody rolne w inwestycjach zwiększających ich potencjał przechowalniczy oraz możliwości skupowe, tak aby nigdy więcej nie doszło do jakichkolwiek przestojów oraz ograniczeń w skupie wynikających z nieprzygotowanej infrastruktury technicznej w tym zwiększenie kwoty na centra dystrybucyjne w ramach KPO.
  10. Rewaloryzacja kwot związanych z zwrotem akcyzy za paliwo rolnicze z kwoty 1,46 zł do poziomu co najmniej 2,00 zł oraz adekwatne do cen zakupu materiału siewnego oraz kosztów siewu zwiększenie dopłat do materiału siewnego z kwoty 65 zł/ ha obowiązującej w 2022 roku do kwoty 250 zł/ ha zbóż.
  11. Podwyższenie limitu pomocy de minimis z 200 tyś euro do 300 tyś euro w tym pomocy de minimis w rolnictwie z 20 tyś euro do 30 tyś euro.
  12. Czasowego odstąpienia od kar za niespełnienie warunków związanych z niewywiązaniem się z obowiązków wynikających z zasad warunkowości ( Good Agriculture and Anviroment Conditions) oraz ewentualnych kar wynikających z niewywiązania się z całkowitych powierzchni deklarowanych ekoschematów, gdyż wynikają one głównie z chaosu informacyjnego i dużej ilości zmian w warunkach przyznawania tych ekoschematów.
  13. Zwiększenie limitu pomocy na wsparcie krajowe w postaci kredytów preferencyjnych oraz obniżenie oprocentowania kredytów na zakup gruntów oraz inwestycje w gospodarstwach rolnych.

W stosunku do każdego z opisanych postulatów posiadamy odpowiednie analizy oraz przykłady konkretnych rozwiązań systemowych, które jesteśmy gotowi skonsultować z całym środowiskiem rolniczym w celu szybkiego i skutecznego wdrożenia wszystkich potrzebnych reform.

Oczekujemy na wprowadzenie regularnych konsultacji z środowiskiem rolniczym tak by na bieżąco reagować na wszelkie niekorzystne zjawiska rynkowe, oraz umożliwić rolnikom czynny udział w tworzeniu regulacji prawnych.

Liczymy na pilne i priorytetowe wdrożenie działań w celu uwzględnienia ww. postulatów
PRZEWODNICZĄCY ZZR” SAMOOBRONA” Marek Duszyński
ZWIĄZEK ZAWODOWY ROLNICTWA „SAMOOBRONA”

,, Polska – to nasza ziemia, jej mieszkańcy, historia, tradycja i obyczaj”